ÇANAKKALE'DE TARİHİ BİR YOLCULUĞA ÇIKIN!

Çanakkale'de bulunan her biri ayrı hikayeye sahip tarihi yapılara gelin birlikte bakalım.

Anadolu Hamidiye Tabyası

Çanakkale Merkez Barbaros Mahallesi’nde bulunan ve boğazın güvenliğinin sağlanması için 1892 yılında Sultan II. Abdülhamit tarafından yaptırılan Anadolu Hamidiye Tabyası’nda 10 adet tescilli cephanelik yapısı ve bunların arasında yarım dairesel formda konumlanan 9 adet top atış alanı bulunmaktadır.

Günümüzde bir parka dönüştürülen alanın genelinde ise açık sergileme alanları, Minyatür Gelibolu, gösteri, etkinlik alanları ile Çanakkale Savaşı’nda görev yapan uçakların sergilendiği yapılar yer almaktadır.

Mekor Hayim Sinagogu

Havra Sokak’ta bulunan sinagog alaturka kiremit çatılı olup taş tuğla karışımı malzeme ile yapılmıştır. Mekor Hayim (Hayat Kaynağı) adını taşımaktadır. Sinagogda ibadet, kentte yerleşik Yahudi nüfus olmadığından ancak yeterli sayıda ziyaretçi olduğunda yapılabilmektedir.

Aynalı Çarşı

Aynalı Çarşı, (ya da Halyo Çarşısı) Çanakkale'de bulunan kapalı çarşıdır. 1890 senesinde şehrin Yahudi cemaatinin ileri gelenlerinden Eliyau Hallio tarafından yaptırılmıştır. Kapı kitabesinin üzerinde Osmanlıca ve İbrani Harfli Ladino iki yazı bulunmaktadır. Ladino olan kitabede çarşının Yahudi Takvimi'ne göre 5650 yılının Tişri ayında "Sultan İkinci Abdülhamid'in saltanatının 14. yılı dolaysıyla Eliyau Hallio tarafından yaptırıldığı" yazılmıştır. Çarşının asıl adı "Passage Hallio"dur. Ancak girişinde her iki taraftaki aynalardan ötürü Aynalı Çarşı olarak ünlenmiştir. Çanakkale Türküsü'nde de Aynalı Çarşı'nın adı geçmektedir.

Çimenlik Kalesi

Fatih Sultan Mehmet tarafından 1461-1462 yıllarında İstanbul’un savunulması amacıyla boğazın en dar yerine yaptırılan karşılıklı iki kaleden biri olan Kale-i Sultaniye, daha sonraki dönemde şehrin merkezini oluşturmuştur. Zaman içinde doğan ihtiyaçlara göre tadil edilmiş, özellikle 19. yy.’ da boğaza paralel Batı sur duvarları yıkılarak çağının silah teknolojisine uygun top mevzileri ve cephanelikler inşa edilmiştir. 1915 Çanakkale Savaşları’nda da Merkez Savunma Grubu’nun sevk ve idare mevkii olmuştur.

Nusret Mayın Gemisi

Nusret Mayın Gemisi Osmanlı donanmasını güçlendirmek için 1910 yılında Almanya’ya sipariş edilmiştir. 1911 yılında Kiel’de kızağa konularak 4 Mart 1911’de denize indirilmiştir. 1912 yılında seyir için son hazırlıkları tamamlanarak 1913 yılına doğru Osmanlı Donanması hizmetine girmiştir.

1915 Çanakkale Savaşları’na damgasını vuran Nusret Mayın Gemisi’nin asıl adı “Nusrat” olup, “yardım” anlamına gelmektedir. Gemi 7/8 Mart 1915’te karanlık limana sahile paralel olarak döktüğü 26 mayınla 18 Mart 1915 Deniz Zaferi’nin kazanılmasında Türk tarihinde önemli bir rol oynamıştır. I. Dünya Savaşı boyunca Çanakkale’de kullanılmıştır. 1955 yılına kadar Türk Donanması’na hizmet verdikten sonra görevden ayrılarak 1962’de sivil bahriyeye satılmıştır. Halen Mersin’de sergilenmektedir.

2011 yılında Gölcük Tersanesi Komutanlığı’nda inşa edilen Nusret Mayın Gemisi’nin bire bir ölçülerindeki tıpkı yapımı bugün de Çanakkale Deniz Müzesi Komutanlığı’nda sergilenmektedir.

Saat Kulesi

Çanakkale Saat Kulesi Sultan II. Abdülhamid döneminde 1897-1898 yılında Cemil Paşa tarafından yaptırılmıştır. Kare planlı, aşağıdan yukarıya doğru incelen prizma planlıdır. Kesme taştan yapılmış olan kule bir balkon, üç silme ile dört bölüme ayrılmıştır. Bunun üzerine de çanın asıldığı çokgen gövdeli bir köşk yerleştirilmiştir. Bu köşkün altında dört yöne doğru yuvarlak kadranlı birer saat bulunmaktadır.

Kilitbahir Kalesi

Fatih Sultan Mehmet, İstanbul Boğazı’na Rumeli Hisarı’nı yaptırarak Karadeniz ile Marmara Denizi arasındaki deniz seyr-ü seferlerini kontrol altına aldığı gibi Çanakkale Boğazı’nın en dar yerine de karşılıklı iki kale yaptırmıştır. Anadolu Yakası’nda Kale-i Sultaniye (Çimenlik Kalesi), Avrupa Yakası’nda ise Kilitbahir Kalesi bulunmaktadır. Boğaz’a giriş-çıkış yapan bütün gemiler bu hatta geldiklerinde durdurulmuş ve kontrol edilmişlerdir. Kale top atışlarının etkili ve isabetli olabilmesi için Boğaz’ın en dar bölgesine konumlandırılmıştır. Çanakkale’deki Çimenlik Kalesi ile paralel konumda bulunması nedeniyle de karşılıklı top ateşleri kesişmekte ve bir geminin geçebileceği, topların ulaşamadığı bir ölü alan bulunmadığından dolayı Boğaz’dan geçmek son derece zor hale gelmektedir. 1462-63 yıllarında yapılan kale, 1541 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından restore edilmiş, bu restorasyon esnasında güney kısmı çevreleyen bir sur duvarıyla dış uçta bir kule (Sarıkule) inşa edilmiştir. Kale, 1870 yılında Sultan Abdülaziz tarafından ikinci kez restore edilmiştir. Kuzey bölümünün orijinal dış deniz duvarı günümüzde yoktur. Bu bölümün kuzey parçası 1893-1894 yıllarında II. Abdülhamid tarafından yeniden inşa ettirilmiştir. Deniz duvarlarının güney kısımları top mazgalı olarak kullanılmıştır. Günümüze yakın ise 2011-2013 yılları arasında da bir restorasyon geçirmiştir. 2015 yılında ise yeni bir teşhir-tanzim projesi başlatılmıştır. Havadan görünümü yonca yaprağına benzetilen kalenin isminin “Denizin Kilidi” anlamında Kilid-ül Bahir olduğu bilinmektedir.

Şehitler Abidesi

Gelibolu Yarımadası’nın en çok ziyaret edilen ana ziyaret noktası olan Abide, Eski hisarlık Burnu üzerinde yer almaktadır. Açılan bir proje yarışması sonucunda 37 proje arasından Doğan Erginbaş, İsmail Utkular ve Feridun Kip tarafından hazırlanan proje seçilmiş olup Abidenin temeli 17 Nisan 1954 tarihinde atılmıştır. İkinci Anafartalar Zaferi’nin 45. Yıldönümü olan 21 Ağustos 1960 tarihi ziyarete açılan Çanakkale Şehitler Abidesi, Çanakkale Muharebeleri’nde şehit düşen tüm askerlerimizi simgelemekte ve onların anısını yaşatmaktadır. Mimarı Doğan Erginbaş’ın kendi ifadesiyle abide Tüm coğrafyalardan gelen şehitlerimizin toplu bir şekilde göğe yükselişini temsil etmektedir. Ayaklarının üzerinde muharebe anlarını yansıtan kabartma rölyefler bulunmaktadır. Her yıl 18 Mart tarihinde, ülkenin dört bir yanından gelen vatandaşlar ve devlet erkânı tarafından Abide tören alanında anma merasimleri düzenlenmektedir. Şehitlikte Çanakkale Muharebeleri sırasında şehit düşen ve bugüne kadar isimleri tespit edilebilmiş 59.408 şehidimizin isimleri bulunmaktadır.